Les Plus Beaux Poèmes Romantiques

Traducteur:  Đông Yên Lương Tấn Lực

Licence d’Enseignement en Littérature Française, Université de Saïgon

Licence d’Enseignement en Philosophie Occidentale, Université de Saïgon

Đây là một trong mười bài của tập thơ trầm tư cổ điển sử dụng thể loại tứ kết song lập nhằm tạo nên hòa âm và quân bình nhịp chậm thích hợp để diễn đạt   tình cảm của tác giả. Một năm trước đó, Lamartine đã cứu một người đàn bà lớn tuổi hơn ông đang chết đuối tại hồ Bourget, và đem lòng yêu mến người đàn bà đó, một thứ tình yêu dụi hiền như từ mẫu.  Năm sau, khi trở lại một mình, nhà thơ van xin hồ xưa hãy gợi lại kỷ niệm về những thuở huy hoàng quá khứ mà ông vẫn ôm ấp trong lòng, kỷ niệm vẫn thường trở về với ông mãnh liệt như không bao giờ phai nhạt với thời gian đang trốn chạy.  Le Lac đã trở nên bài thơ bất hủ nói lên nỗi âu lo của con người truớc định mệnh, niềm hoài bão  khôn nguôi về hạnh phúc, và tình yêu phù du ngắn ngủi tuyệt vọng muốn vươn về vĩnh cửu. Trở về chốn xưa của những mối tình đầu có thể chủ yếu là khôi phục lại kỷ niệm những giây phút tuyệt vời cũng như dấy động những nuối tiếc và ăn năn.  Với những dòng thơ đầy xúc động, ông cùng người yêu van xin thời gian, rừng núi, những hốc đá, toàn bộ thiên nhiên, hãy giữ lại mãi mãi những khoảnh khắc hạnh phúc mà họ đã chia sẻ với nhau. Hiện tại làm sống lại kỷ niệm, nhưng qua tư tưởng, con người tự mình không thể cho thời gian ngừng lại ở giây phút hạnh phúc, lưu giữ hạnh phúc trong khi sóng cả thời gian vẫn tiếp tục trôi không bao giờ ngưng nghỉ. Con người như kẻ lái tàu trên đại dương, hành trình xuyên suốt cuộc đời, luôn luôn bị  thời gian cuốn đi về phía trước.  Làm sao phục hồi được kỷ niệm về hạnh phúc đã qua đi, hạnh phúc mà thời gian đã cướp đi và sẽ không trả lại bao giờ?

LE LAC

Alphonse de Lamartine

Ainsi, toujours poussés vers de nouveaux rivages,

Dans la nuit étenelle emportés sans retour,

Ne pourrons-nous jamais sur l’océan des âges

Jeter l’ancre un seul jour?

O lac! L’année à peine a fini sa carrière,

Et, près des flots chéris qu’elle devait revoir,

Regarde! Je viens seul m’asseoir sur cette pierre

Où tu la vis s’asseoir!

Tu mugissais ainsi sous ces roches profondes;

Ainsi tu te brisais sur leurs flancs déchirés;

Ainsi le vent jetait l’écume de tes ondes

Sur ses pieds adorés.

Un sour, t’en souvient-il? Nous voguions en silence;

On n’entendait au loin, sur l’onde et sous les cieux,

Que le bruit des rameurs qui frappaient en cadence

Tes flots harmonieux.

Tout à coup des accents inconnus à la terre

Du rivage charmé frappèrent les échos;

Le flot fut attentif, et la voix qui m’est chère

Laissa tomber ces mots:

“O Temps! Suspends ton vol; et vous, heures propices,

Suspendez votre cours!

Laissez-nous savourer les rapides délices

Des plus beaux de nos jours!

Assez de malheureux ici-bas vous implorent,

Coulez, coulez pour eux;

Prenez avec leurs jours les soins qui les dévorent,

Oubliez les heureux

Mais je demande en vain quelques moments encore.

Le temps m’échappe et fuit;

Je dis à cette nuit: sois plus lente, et l’aurore

 Va dissiper la nuit.

Aimons donc, aimons donc!  De l’heure fugitive,

Hâtons-nous, jouissons! 

L’homme n’a point de port, le temps n’a point de rive;

Il coule, et nous passons!”

Temps jaloux, se prit-il que ces moments d’ivresse

Où l’amour à long flots nous verse le bonheur

S’envole loin de nous de la même vitesse

Que les jours du malheur?

Eh quoi! N’en pourrons-nous fixer au moins la trace!

Quoi! Passés pour jamais! Quoi! Tout entiers perdus!

Ce temps qui les donna, ce temps qui les efface

Ne nous les rendra plus!

Eternité, néant, passé, sombres abîmes,

Que faites-vous des jours que vous engloutissez?

Parlez: nous rendrez-vous ces extases sublimes

Que  vous nous ravissez?

O lacs! Rochers muets! Grottes! Forêt obscure!

Vous, que le temps épargne ou qu’il peut rajeunir,

Gardez de cette nuit, gardez, belle nature,

Au moins le souvenir.

Qu’il soit dans ton repos, qu’il soit dans tes orages,

Beau lac, et dans l’aspect de tes riants coteaux,

Et dans ces noirs sapins, et dans ces rocs sauvages

Qui pendent sur tes eaux.

Qu’il soit dans le zéphir qui frémit et qui passe,

Dans les bruits de tes bords par tes bords répétés,

Dans l’astre au front d’argent qui blanchit ta surface

De ses molles clartés.

Que le vent qui gémit, le roseau qui soupire,

Que les parfums légers de ton air embaumé,

Que tout ce qu’on entend, l’on voit ou l’on respire,

Tout dise: “Ils ont aimé!”

HỒ XƯA

Alphonse de Lamartine

Rồi cứ thế cuốn trôi về những dòng sông lạ,

Xuyên đêm thâu biền biệt lạc lối về

Có bao giờ ta thả neo dừng lại

Một ngày thôi trên sóng cả thời gian?

Nầy hồ xưa! Tháng năm vừa mới tắt,

Gần đâu đây bên lớp sóng xô bờ

Yêu dấu lắm, có bao giờ em thấy lại,

Hãy nhìn xem ta ngồi đó một mình

Trên tảng đá nơi em ngồi thuở trước!

Ngươi rì rào dưới những hố đá sâu,

Sóng ngươi xé vỡ tung lên bờ đá;

Bọt sóng lao xao theo gió đến chân nàng

Những ngón vàng son…

Ngươi còn nhớ chiều nào

Hai chúng ta ngồi thuyền trong im vắng

Từ xa, trên sóng, dưới trời

Chỉ có tiếng chèo khua róc rách

Hòa âm với sóng…

Bỗng nhiên đến âm vang từ chốn lạ

Vọng về đây như từ một bến mê;

Những lời nầy sóng cũng lắng nghe

Từ một giọng mà ta hằng yêu mến:

“Thời gian hỡi! Xin ngươi đừng chấp cánh,

Và cả người, những giây phút thần tiên,

Xin ngươi hãy vì ta mà ngừng lại!

Những mật ngọt chóng qua hãy cho ta kịp hưởng

Những ngày xanh đẹp nhất của hai ta!

Bao tâm hồn đau khổ dưới trần gian

Cầu xin ngươi hãy trôi nhanh, trôi nhanh đi cho họ;

Ngày sống đó với âu lo đày đọa

Hãy mang hết chúng đi;

Và mặc cho những người đang hạnh phúc.”

Nhưng van lơn thêm nữa cũng bằng thừa.

Thời gian vẫn thoát ra tầm tay với;

Riêng đêm nay ta xin người chậm lại,

Bình minh lên rồi sẽ xóa màn đêm.

Thì hãy yêu đi, hãy yêu đi!

Thời gian qua ngắn ngủi vội vàng lên!

Hãy thụ hưởng loài người không bến đậu;

Và thời gian cũng chẳng có bến bờ;

Nó trôi đi và ta cũng trôi theo!

Hỡi thời gian ganh tỵ, có thể nào

Những giây phút ngất ngây tràn hạnh phúc

Do tình yêu như sóng cả mang về

Sẽ chầm chậm ra đi như những ngày đau khổ?

Sao! Sao không thể ít ra ngừng đôi chút!

Khi đã qua là vĩnh viễn hết rồi!

Thời gian nào cho ta, thời gian nào xóa mất

Đã mất đi không trả lại bao giờ!

Nầy vĩnh cửu, hư vô, quá khứ, vực sâu,

Các ngươi đã làm gì

Những ngày tháng mà các ngươi đã cướp?

Hãy nói đi: Trả lại cho chúng ta

Những ngây ngất tuyệt vời mà ngươi đã lấy?

Hỡi hồ, hỡi sỏi đá nín câm!

Hỡi hang động! hỡi rừng cây u ám!

Hỡi những kẻ mà thời gian dung thứ

Hay được phép thay da để trẻ mãi không già

Hãy giữ lấy đêm nay, hỡi thiên nhiên tươi đẹp,

Hãy giữ lấy ít ra là kỷ niệm.

Hỡi hồ đẹp, hãy giữ giùm ta

Trong giấc ngủ, trong mưa sa bão táp,

Trên đồi xanh, trên những cụm thông già,

Trong hốc đá hoang sơ chơi vơi trên dòng nước.

Trong gió chiều run rẩy dắt nhau qua,

Trong những tiếng rì rào vọng từ đôi bờ sóng nước,

Trong ánh trăng ngà thắp sáng mặt hồ đêm.

Nầy lau sậy thở than cùng gió ngàn rên rỉ

Nầy hương thơm nhè nhẹ của trời đêm,

Nầy âm thanh, sắc màu hay khí thở,

Hãy nói rằng “Họ đã yêu nhau!”